حتما تاکنون عبارت سهام عدالت را بسیار شنیده اید و برایتان سوال پیش آمده که سهام عدالت چیست و به چه کسانی تعلق گرفته است؟ پس بیایید نگاهی به جواب پرسش هایمان بیندازیم.
نگاهی به سهام عدالت
احتمالا در اطلاع رسانی های سهام عدالت شنیده باشید که سهام عدالت در جهت فروش تسهیلات قسمتی از سهام شرکت های دولتی، به اقشار کم درآمد جامعه معرفی شده است.به زبان عامیانه، سهام عدالت را می توان نوعی یارانه معرفی کرد که برای توسعه رفاه و حمایت از اقشار کم‌درآمد جامعه و فقرا، مورد استفاده قرار گرفته شده است.
هدف دولت از اجرای سهام عدالت چیست؟
خانواده های نیازمند استقلال مالی پیدا کرده و حمایت‌های مالی مستقیم دولت نسبت به آنها تقلیل یابد.
روند خصوصی‌سازی از مسیر واگذاری سهام شرکت‌های دولتی تسریع شود.
از روش‌هایی سالم و شفاف برای واگذاری سهام شرکت‌ها استفاده شود.
اندازه دولت هر چه بیشتر کوچک تر شده و در مقابل، تصدی‌گری مردم افزایش پیدا کند.
بخش تعاون در کشورتوسعه یابد.
ثروت و درآمد در کشور به شکل متعادل گسترانیده شود.
فرآیند شکل‌گیری
قبل از اجرای این طرح، خصوصی‌سازی به کندی پیش می‌رفت و فقط نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن موقع واگذار شده بود. اما ارزش سهام عدالت در همان مرحله نخست دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در سال ۱۳۸۵ بعد از شکل‌گیری تبیین جدیدی از اصل ۴۴ ، دولت قادر شد نزدیک به ۸۰ درصد سهام کارخانه‌ها، شرکت های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند. شرکت‌های بزرگی همچون خودروسازان، کشتیرانی ،نفت و گاز و… جزو این سهام بودند. برای آغاز فرآیند، ابتدا بایستی افراد مشمول را معین می نمودند. پس شروع به دهک بندی کرده و شش دهک درآمدی پایین جمعیت کشور را معین نمودند. بعد از این مراحل، یک شرکت دولتی را در زیر مجموعه سازمان خصوصی سازی ایجاد نموده و به آن، عنوان شرکت کارگزاری سهام عدالت اطلاق کردند.
پس از آن 337 شرکت در تمام شهرستان های کشور به عنوان شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی و در همه استان‌های کشور، 30 شرکت سرمایه‌گذاری استانی( به ازای هر استان یک شرکت) تأسیس شد. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت، شروع به تقسیم سهام میان اعضای گروه اول (اشخاص تحت پوشش سازمان های حمایتی) نمودند. به ایشان برگه هایی به عنوان برگه سهام عدالت اعطا شد. ارزش این برگه‌ها نخست به اندازه ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعدها با افزایش دو برابری به یک‌میلیون تومان ارتقا یافت. البته تصمیم گرفته شده بود که برای اقشار کم‌درآمد، به اندازه نصف قیمت هر سهم تخفیف داده و الباقی هم طی مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت گردد.
چه کسانی مشمول سهام عدالت هستند؟
مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار.
روستاییان و عشایر.
کارگران ساختمانی که به صورت فصلی فعالیت می کنند.
خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد.
کارمندان و بازنشستگان کشوری و لشکری.
نحوه پرداخت سود سهام عدالت چگونه است؟
همانطوری که در قسمت سهام عدالت چیست گفته شد این سهام متشکل از یک سبد سرمایه‌گذاری است و سهامداران جزو شرکای شرکت‌ها می باشند. سود سهام برای برای هرکدام از اعضای خانواده به حساب خودش واریز شده و به حساب سرپرست خانواده واریز نمی شود. هر یک از افراد در زمان ثبت نام یا در مراحل بعدی به صورت جداگانه شماره شبای حساب خود را ثبت می نماید و مبلغ سود به حساب خود فرد واریز می شود.
همه افراد دارای سهام عدالت می توانند در سامانه سهام عدالت، وضعیت سهام خود را مشاهده و پیگیری کنند. البته اکنون به علل گوناگونی همچون نبود ظرفیت و منع قانونی، هیچ سهمی به عنوان سهام عدالت میان سایر افراد توزیع نمی گردد. در سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ مراحل اول واریز سود سهام انجام شد و مرحله بعدی در اواسط سال 98 صورت پذیرفت. با توجه به مصوبات دولت، گروه اول دارندگان سهام (افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی) دو برابر دیگران، سهام دریافت کرده‌اند و به همین میزان، واریز سود آنها هم بیشتر از دیگران بود.
